Spitsbergen
Svalbard

Polskie nazwy na Spitsbergenie

Polskie nazwy występujące na mapach Spitsbergenu w większości związane są z Pierwszą Polską Wyprawą w 1934 roku. Siedmiu uczestników tej wyprawy, pod kierownictwem Stefana Bernadzikiewicza, pracowało od 24 czerwca do 27 sierpnia 1934 r. w zachodniej części Torell Land, pomiędzy fiordami Van Keulenfjorden i Hornsund. Plonem wyprawy było wykonanie dokładnej mapy topograficznej i geologicznej badanego rejonu, a także naniesienie na tę mapę szeregu polskich nazw. Również powojenna działalność polskich polarników na Spitsbergenie zaowocowała kilkoma polskimi nazwami.

Wymienione poniżej nazwy zostały zatwierdzone przez Norweski Instytut Polarny (Norsk Polarinstitutt) i znalazły się na norweskich mapach:

ARCTOWSKIBREEN
ARCTOWSKIFJELLET
BARANOVSKIODDEN¹
BERNADZIKIEWICZFJELLET
BIERNAWSKIBREEN
BELVEDERETOPPEN
CURIE-SKŁODOWSKAFJELLET
DOBROWOLSKIBREEN ³
FOTOGRAFRYGGEN
GODTHAPPASSET
JAHNFJELLET²
JAHNSKARDET²
KAMAVIKA²
KOPERNIKUSFJELLET
KOPERNIKUSPASSET
KOSIBAPASSET²
MOGILNICKIBREEN
OSTRA BRAMATOPPEN
PILSUDSKIFJELLA
POLAKKBREEN
POLAKKFJELLET
ROZYCKIBREEN
SIEDLECKIBREEN
STANISLAWSKIKAMMEN
STASZICFJELLET
SYKORABREEN
WALY HETMANSKIEFJELLET
WARSZAWARYGGEN
WAWELTOPPEN
WILNOBREEN
ZAGRAJSKIISEN
ZAWADZKIBREEN

Nazwy (do 1955 r.) umieszczone w: "THE PLACE-NAMES OF SVALBARD", NORSK POLARINSTITUTT - OSLO 1991.
¹ Nazwa na mapie nr 517 Hornsund 1:50 000, wyd. SJOKARTVERKET - 1996.
² Nazwa na mapie nr B-12 Torellbreen 1:100 000, wyd. NPI - Oslo 1994.
³ Nazwa na mapie nr C-11 Kvalvagen 1:100 000, wyd. NPI - Oslo 1988.

Wyjaśnienia norweskich członów nazw:
    BREEN, ISEN - lodowiec
    FJELLA - gĂłry
    FJELLET, RYGGEN - gĂłra
    KAMMEN - grzbiet
    ODDEN - przylądek
    PASSET, SKARDET - przełęcz
    TOPPEN - szczyt
    VIKA, BUKTA, HAMNA - zatoka

ARCTOWSKIBREEN - 78°10'N - 16°30'E
Mały lodowiec na południe od Sassenfjorden (Vestspitsbergen). Nazwa: Henryk Arctowski (1871 - 1958), polski geofizyk, uczestnik Ekspedycji „Belgica” do Antarktyki 1897-1899.

ARCTOWSKIFJELLET - 78°10'N - 16°30'E
Góra 973 m, na południe od Sassenfjorden.

BARANOVSKIODDEN - 77°N - 15°35'E
Przylądek przy czole lodowca Hansbreen (Hornsund).
Nazwa: Stanisław Baranowski (1935 - 1978), wybitny polski glacjolog, uczestnik wypraw do Antarktyki i na Spitsbergen. Inicjator budowy i budowniczy Stacji Glacjologicznej Uniwersytetu Wrocławskiego przy morenie lodowca Werenskioldbreen.

BERNADZIKIEWICZFJELLET - 77°15'N - 16°00'E
Góra 751 m, we wschodniej części gór Pilsudskifjella.
Nazwa: Stefan Bernadzikiewicz (1907 - 1939), inĹźynier, kierownik Polskiej Ekspedycji do Spitsbergenu w 1934 r.

BIERNAWSKIBREEN - 77°15'N - 16°00'E
Mały lodowiec w północnej partii gór Pilsudskifjella.
Nazwa: Dr Witold Biernawski (ur. 1902). Uczestniczył jako fotograf i radiooperator w Polskiej Ekspedycji do Spitsbergenu w 1934 r.

BELVEDERETOPPEN - 77°15'N -15°40'E
Szczyt 881 m w zachodniej części Pilsudskifjella.
Nazwa: Belweder - symbol Warszawy.

CURIE - SKŁODOWSKAFJELLET - 77°10'N - 15°40'E
Góra 895 m na południowy wschód od lodowca Polakkbreen.
Nazwa: Maria Curie Skłodowska.

DOBROWOLSKIBREEN - 77°22'N - 16°45'E
Lodowiec na wschĂłd od Van Keulenfjorden (Torell Land).
Nazwa: Antoni Bolesław Dobrowolski (1872 - 1954), uczestnik Ekspedycji „Belgica” do Antarktyki - 1897-1899.

FOTOGRAFRYGGEN - 77°15'N - 16°00'E
Szczyt (742 m) pomiędzy Lansebreen, Biernawskibreen i Mogilnickibreen.

GODTHAPPASSET - 77°20'N - 15°40'E
Lodowa przełęcz łącząca lodowce Penckbreen i Zawadzkibreen, pomiędzy szczytami: Hetta (805), a Tviroysegga (873).
Nazwa: tłumaczenie polskiej nazwy „Przełęcz Dobrego Początku”, zaproponowanej w 1935 r. przez St. Siedleckiego.

JAHNFJELLET - 77°02'N - 15°41'E
Szczyt (635 m) po północnej stronie Hornsundu górujący nad doliną Bratteggdalen.
Nazwa: prof. Alfred Jahn (1915 - 1999), polarnik, glacjolog, uczestnik wypraw na Spitsbergen.

JAHNSKARDET - 77°02'N - 15°40'E
Przełęcz pomiędzy Jahnfjellet, a Gullichsenfjellet.

KAMAVIKA - 77°00'N - 15°40'E
Mała zatoczka we wschodniej części Hansbukta (Hornsund).

KOPERNIKUSFJELLET - 77°15'N - 15°40'E
Szczyt 1035 m pomiędzy lodowcami Amundsenisen, Zawadskibreen i Polakbreen.
Nazwa: Mikołaj Kopernik.

KOPERNICUSPASSET - 77°15'N - 15°40'E
Pokryta lodem przełęcz pomiędzy Kopernikusfjellet a Belvedertoppen.

KOSIBAPASSET - 77°03'N - 15°25E
Lodowa przełęcz (ok. 530 m) pomiędzy lodowcami Tuvbreen a Werenskioldbreen.
Nazwa: prof. Aleksander Kosiba (ur. 1901), glacjolog, uczestnik wypraw na Grenlandię i Spitsbergen.

MOGILNICKIBREEN - 77°15'N - 16°00'E
Mały lodowiec na wschód od Waweltoppen, w Pilsudskifjella.
Nazwa: Henryk Mogilnicki (ur. 1906), fotograf i radiooperator Polskiej Ekspedycji do Spitsbergenu w 1934 r.

OSTRA BRAMATOPPEN - 77°15'N - 15°40'E
Szczyt 1033 m w gĂłrach Pilsudskifjella.
Nazwa: Ostra Brama - Wilno.

PILSUDSKIFJELLA - 77°10'N - 15°40'E
Grupa górska pomiędzy lodowcami Zawadzkibreen a Polakbreen.

POLAKKBREEN - 77°10'N - 16°00'E Duży lodowiec w południowej części gór Pilsudskifjella.
Nazwa: Lodowiec PolakĂłw.

POLAKKFJELLET - 77°10'N - 16°00'E
Szczyt 793 m po południowej stronie lodowca Polakkbreen.
Nazwa: Szczyt PolakĂłw.

ROZYCKIBREEN - 77°20'N - 15°40'E
Mały lodowiec schodzący do Zawadzkibreen.
Nazwa: Prof. Stefan Zbigniew Różycki (ur. 1906), uczestniczył jako geolog w Polskiej Ekspedycji do Spitsbergenu w 1934r.

SIEDLECKIBREEN - 77°15'N - 15°40'E
Lodowiec w gĂłrach Pilsudskifjella.
Nazwa: dr Stanisław Siedlecki (ur. 1912), zimował jako meteorolog na Bjornoya (1932-1933), uczestnik Polskiej Ekspedycji do Spitsbergenu w 1934 r., która kartowała ten rejon, w r. 1936 przeszedł Spitsbergen z południa do Ny Friesland, pomysłodawca i budowniczy Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie.

STANISLAWSKIKAMMEN - 77°20'N - 15°20'E
Grzbiet górski na południowy-wschód od Penckbreen.
Nazwa: Wiesław Stanisławski (1911 - 1933), alpinista, uczestnik Polskiej Ekspedycji na Spitsbergen w 1934 r.

STASZICFJELLET - 77°15'N - 15°20'E
Góra 991 m na południe od lodowca Penckbreen.
Nazwa: Stanisław Staszic (1755 - 1826).

SYKORABREEN - 76°55'N - 17°00'E
Lodowiec (pole lodowe) na północno-wschodnim wybrzeżu Sorkapp Land.
Nazwa: J. Sikora, pierwszy Polak zimujący na Spitsbergenie. Astronom, uczestnik rosyjskiej wyprawy 1899/1900r. w ramach szwedzko-rosyjskiej wyprawy Arc-of-Meridian Expedition, zimującej nad fiordem Hornsund.

WALY HETMANSKIEFJELLET - 77°20'N - 16°00'E
Góra pomiędzy lodowcami Nathorstbreen a Zawadzkibreen.
Nazwa: Wały Hetmańskie - główna ulica przedwojennego Lwowa.

WARSZAWARYGGEN - 77°15'N - 15°40'E
Góra 835 m w skrajnie zachodniej części gór Pilsudskifjella.

WAWELTOPPEN - 77°10'N - 15°40'E
Szczyt 935 m w gĂłrach Pilsudskifjella.
Nazwa: Zamek KrĂłlewski w Krakowie.

WILNOBREEN - 77°15'N - 16°00'E
Mały lodowiec spływający z Ostra Bramatoppen do Polakkbreen.

ZAGRAJSKIISEN - 77°15'N - 15°40'E
Lodowiec pomiędzy Warszawaryggen, a Lysefjellet.
Nazwa: Sylweriusz Bohdan Zagrajski (1892 - 1940), geodeta, uczestnik Polskiej Ekspedycji na Spitsbergen w 1934 r., która kartowała ten rejon.

ZAWADZKIBREEN - 77°15'N - 15°40'E
Duży lodowiec na południe od Penckbreen.
Nazwa: Kapitan Antoni Rogala Zawadzki (1897 - ), fotogrametra Polskiej Wyprawy na Spitsbergen w 1934 r.

I Polska Wyprawa z 1934 r. zaproponowała także nazwanie dużego płaskowyżu lodowcowego, pomiędzy Hornsundem a Van Keulenfjorden - Amundsen Plateau. Norweski Instytut Polarny zatwierdził nazwę AMUNDSENISEN; w publikacji "The Place-Names of Svalbard" opatrzono ją komentarzem: R.E.G. Amundsen, (1872 - 1928) norweski eksplorator polarny.